تفلیس، پایتخت گرجستان، یک شهر بزرگ و پهناور و ترکیبی از آثار باستانی و معماری مدرن است. خیابان‌های اصلی این شهر شلوغ و پرترافیک هستند. خیابان‌های قدیمی، پرپیچ و خم هستند و به کوچه‌های کوچک منتهی می‌شوند.
هم زندگی سنتی و هم زندگی شهری و امروزی را می‌توانید در گوشه و کنار این شهر ببینید. تفلیس جاذبه‌های گردشگری متعددی دارد که برای بازدید از همه آن‌ها باید چندین روز وقت بگذارید.
داستان شهر تفلیس با پادشاه واختانگ یکم معروف به واختانگ گرگ سر آغاز می‌شود. او را گرگ سر می‌نامیدند، چون روی کلاه‌خودش سر یک گرگ قرار داشت. او از اواسط قرن پنجم تا اوایل قرن ششم میلادی، پادشاه ایبریا شرقی بود. روایت‌های مختلفی در مورد پایه‌گذاری تفلیس توسط این پادشاه عنوان می‌شود.
طبق یکی از این روایت‌ها، واختانگ شکارچی قرقاول بود. او یکی از این پرندگان را شکار کرد و عقابش را فرستاد تا پرنده را بیاورد. زمانی که عقابش باز نگشت، به‌دنبال آن دو رفت. در نهایت به یک چشمه آب گرم رسید و دید که هر دو پرنده در این آب افتاده‌اند. او تحت‌تاثیر این چشمه‌های آب گرم قرار گرفت و تصمیم گرفت تا اطراف آن‌ها، شهری بنا کند. نام تفلیس (Tbilisi) به معنای مکان گرم است. کلیسای Metekhi به‌همراه تندیس واختانگ مشرف به رود متکواری (Mtkvari) قرار گرفته که از میان تفلیس می‌گذرد.
این قلعه فاصله کمی تا کلیسای Metekhi دارد. با تله‌کابین می‌توانید خود را به بالای تپه‌ای برسانید که این قلعه بر فراز آن قرار گرفته است. نام این قلعه به‌معنای قلعه کوچک است. این قلعه برای اولین بار در قرن چهارم ساخته شده و در طول تاریخ بارها ویران و بازسازی شده است. آخرین ویرانی این قلعه در سال ۱۸۲۷ اتقفاق افتاد زمانی که باروت نگهداری شده در این قلعه، منفجر شد.
این یادبود که با نام مادر گرجستان هم شناخته می‌شود، در نزدیکی قلعه و بر فراز تپه‌ای قرار گرفته است. این تندیس، نمادی از شهر تفلیس است و با آلومینیوم ساخته شده است و پوشش سنتی کشور را به تن دارد. او یک جام در دست چپ و شمشیری در دست راست دارد. ساخت این مجسمه در سال ۱۹۵۸ و به مناسبت ۱۵۰۰ سالگی شهر تفلیس، توسط یک مجسمه‌ساز گرجی به نام الگوجا آماشوکلی انجام شده است. این مجسمه ۲۰ متر طول دارد.
این باغ ملی گیاه‌شناسی پشت قلعه ناریکالا قرار گرفته است. گشت‌و‌گذار در این باغ فرصتی عالی برای دوری از شلوغی و ازدحام شهر و استراحت در آرامش است. این باغ دو آبشار هم دارد. این باغ را به‌طور خلاصه، باغ گیاه‌شناسی تفلیس هم می‌نامند. وسعت این باغ ۱۶۱ هکتار است و قدمت آن به سه قرن پیش برمی‌گردد. به نظر می‌رسد که این باغ در سال ۱۶۲۵ و به‌عنوان باغ قلعه ساخته شده است.
مذهب کشور مسیحی ارتدکس است و سومین کشوری بود که مسیحیت را به‌عنوان دین رسمی خود پذیرفت. اما با وجود این، تنوع مذهبی را می‌توان در این کشور مشاهده کرد. در حالی که بیشتر جمعیت این کشور را مسیحیان تشکیل می‌دهند، تعداد زیادی از مسلمانان و یهودیان هم در آن زندگی می‌کنند. مسجد تفلیس یکی از بهترین مثال‌های تنوع مذهبی در تفلیس است. مسلمانان این شهر اعم از شیعه و سنی در این مکان جمع می‌شوند و اعمال مذهبی خود را به جا می‌آورند. بخشی از مسجد متعلق به شیعیان و بخش دیگر متعلق به اهالی سنت است و این دو بخش با دو ستون از هم جدا شده است.
برای استفاده از این چشمه‌های آب گرم هم می‌توانید به حمام عمومی بروید و هم حمام‌های خصوصی را ساعتی کرایه کنید. بعضی از این حمام‌های خصوصی بسیار تمیز و مجهز هستند، استخر آب گرم، استخر آب سرد و مکانی برای استراحت و ماساژ دارند. این حمام‌ها صبح زود شروع به کار می‌کنند و تا دیروقت باز هستند.
یکی از بهترین بخش‌های سفر شما به تفلیس، بازدید از شهر قدیم و بناهای هنر نو است. بسیاری از این بناهای تاریخی، خانه‌های خصوصی هستند. این منطقه تاریخی در دو طرف رود کر واقع شده و قلعه ناریکالا، یادبود کارتلیس ددا و کوه Mount Mtatsminda مشرف به آن قرار گرفته‌اند. بناهای تاریخی متعددی از قرن پنجم تا بیستم میلادی را می‌توانید در این منطقه تاریخی ببینید.
بسیاری از جاذبه‌های گردشگری تفلیس مثل کلیساها، موزه‌ها، خانه‌های چوبی قدیمی با بالکن‌های منبت‌کاری شده و حمام‌های گوگردی در این منطقه قرار دارند. در سال ۲۰۱۰ طرحی از طرف دولت ارائه شد که با توجه به آن، سنگ‌فرش کردن خیابان‌ها و بازسازی و مرمت خانه‌های تاریخی و قدیمی در دستور کار قرار گرفت تا این منطقه بیش از گذشته برای گردشگران جذاب و جالب توجه باشد.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های تاریخ گرجستان، قرار گرفتن در کنار جاده ابریشم است. بخشی از جاده ابریشم که هنوز در تفلیس باقی مانده، کاروان‌سرا است. از قلعه ناریکالا می‌توانید این کاروان‌سرا را مشاهده کنید که بنایی بزرگ و مربع‌شکل است و حیاط وسیعی دارد.
کاروان‌سرا در زمان گذشته مکانی برای اقامت تاجران بوده است؛ مثل تختخواب و صبحانه یا پانسیون‌های امروزی. تاجران قدیم، کالاهای تجاری خود را با اسب و شتر جابه‌جا می‌کردند. این کاروان‌سراها، مکانی برای نگهداری حیوانات هم برای مسافران در نظر گرفته بودند. مال‌التجاره تاجران هم در انباری‌هایی مخصوص نگهداری می‌شد. این کاروان‌سرا تا دهه ۱۸۰۰ مورد استفاده قرار می‌گرفت.
بسیاری از کلیساها را با توجه به اماکن مقدس نام‌گذاری کرده‌اند. این کلیسا هم از روی نام کوه صهیون در اورشلیم نام‌گذاری شده است و بزرگ‌ترین کلیسای تفلیس در پایان قرن پنجم میلادی بوده است. این کلیسا بعدها تخریب شد و مجددا داویت چهارم، پادشاه آن را در اوایل قرن دوازدهم بازسازی کرد. پیکرنگاری‌های روسی این کلیسا در اواسط دهه ۱۸۰۰ انجام شده است. این کلیسا بارها مورد تخریب و بازسازی قرار گرفته است و آخرین بار توسط آقامحمدخان قاجار در سال ۱۷۹۵ تخریب شد.
در قرن ۱۹ میلادی کلیسا مورد تجدید بنای اساسی واقع شد و بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۳ میلادی نمای خارجی کلیسا توسط سنگ‌های تراشیده شده تزیین شد. نقاشی‌های داخلی کلیسا توسط گریگوری گاگارین بین سال‌های ۱۸۵۱ تا ۱۸۵۵ میلادی انجام شده است. در این کلیسا صلیب نینوی مقدس که مقدس‌ترین نشان مسیحیت ارتودکس گرجستان است، نگهداری می‌شود.
یکی دیگر از نشانه‌های به جا مانده از جاده ابریشم، میدان بازار است. این مرکز تجاری شاید یکی از قدیمی‌ترین مراکز تجارت و کسب‌و‌کار باشد. این میدان، یک بازار تجاری در قرن چهارم و پنجم در مسیر جاده ابریشم بوده است. چندین رشته پلکان به این مرکز داد و ستد زیرزمینی می‌رسد. امروزه این مکان تغییر کاربری داده و مراکز مختلف فروش انواع سوغات و محصولات محلی گرجستان در آن خودنمایی می‌کند.
پل صلح، یک پل پیاده‌رو روی رود کر است که بخش قدیمی شهر تفلیس را به بخش مدرن آن متصل می‌کند. این پل ۱۵۰ متری به دستور شورای شهر تفلیس برای ایجاد بنایی معاصر به‌منظور ارتباط بخش قدیمی تفلیس با بخش مدرن آن ساخته شد. افتتاحیه رسمی این پل در تاریخ ۶ می ۲۰۱۰ بود. این پل روی رود کر نمایی منحصر‌به‌فرد از کلیسای متخی، محله ناریکالا و مجسمه واختانگ یکم و در طرف دیگر پل باراتاشویلی و کاخ ریاست جمهوری را دارد.
این پل با هزاران LED رنگی تزیین می‌شود و نمای زیبایی در شب دارد. هنگام ساخت این پل، سازندگان آن با انتقاداتی فراوانی روبه‌رو شدند. بسیاری از افراد معتقد بودند که ساختن یک پل مدرن در نزدیکی منطقه تاریخی، جنبه‌های تاریخی و سنتی بخش قدیمی شهر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
کلیسای جامع تثلیث تفلیس که اهالی آن را سامبا (Sameba) می‌خوانند، بزرگ‌ترین کلیسای جامع در منطقه قفقاز است. این کلیسا از مناطفق مختلف اطراف شهر قابل دیدن است. معماری این کلیسا از معماری سنتی کلیساهای ارتدکس الهام گرفته اما در نوع خود بی‌نظیر است.
ساختمان آن بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۴ میلادی تکمیل شده است و با ظرفیت ۱۵٬۰۰۰ نفر و ارتفاع ۹۷ متر، عنوان‌های بزرگ‌ترین کلیسای ارتدکس در جهان و سومین کلیسای ارتدکس مرتفع در جهان را به خود اختصاص داده است. مجموعه کلیسای سامبا شامل بخش‌های مختلفی از جمله بنای اصلی، برج ناقوس، اقامتگاه اسقف اعظم، صومعه، آکادمی علوم دینی، فرهنگستان الهیات، کارگاه‌های آموزشی، استراحتگاه و غیره است.
این کلیسا یک گنبد مخروطی شکل دارد که روی هشت ستون قرار گرفته است. جنس گنبد از طلا است و از پایین گنبد تا نوک صلیبی که روی آن قرار دارد ۷٫۵ متر ارتفاع دارد. این کلیسای بزرگ متشکل از ۹ کلیسای کوچک است و علاوه بر این، پنج کلیسای کوچک‌تر دیگر نیز در طبقات زیرین این بنا واقع شده است. کل فضای این بنا معادل ۵۰۰۰ متر مربع و ارتفاع بناهای زیرین ۱۳ متر و ارتفاع کلیسا از سطح زمین تا نوک صلیب ۸۴ متر است. جهت ساخت کف از سنگ مرمر و برای دکوراسیون از موزاییک استفاده شده است.
این کلیسا قدیمی‌ترین کلیسای تفلیس است و یک برج ناقوس هم دارد. این کلیسا توسط پادشاه Dachi، پسر واختانگ در قرن ششم میلادی ساخته شده است. نام این کلیسا از نام تمثال آنچا گرفته شده است؛ تمثالی که از صومعه آنچا که در ترکیه قرار دارد به این کلیسا منتقل شده تا از هجوم عثمانی‌ها در امان بماند. در حال حاضر این تمثال در موزه هنر گرجستان نگهداری می‌شود و می‌توانید از آن بازدید کنید.
اولین نمایش این تئاتر، یک تئاتر عروسکی بود که در سال ۱۹۸۱ برگزار شد. این تئاتر را Revaz “Rezo” Gabriadze، هنرمند، نویسنده و کارگردان مشهور، پایه‌گذاری کرده است. البته این نمایش‌های عروسکی برای کودکان نیستند. این تئاتر را به‌راحتی می‌توانید از طریق برج ساعت زیبای آن شناسایی کنید که در سال ۲۰۱۱ به مناسبت سی‌امین سالگرد شروع به کار تئاتر، به مجموعه اضافه شده است. این برج به زیبایی با کاشی تزیین شده و هر یک ساعت، یک فرشته با چکش، زنگ آن را به صدا در می‌آورد.
موزه ملی بخش‌ها و نمایشگاه‌های متعددی دارد که به تاریخ گرجستان اختصاص دارند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های موزه که دیدن آن را نباید از دست بدهید، نمایشگاه میراث باستانی است. در این نمایشگاه، آثار و اشیای طلا و نقره از ۳ هزار سال پیش از میلاد تا سال ۴۰۰ میلادی نگهداری می‌شود که در گرجستان کشف شده‌اند. این موزه امروزه به همت Ekvtime Takaishvili باستان‌شناس گرجی و قهرمان ملی، در معرض دید عموم قرار دارد.
زمانیکه شوروی در سال ۱۹۲۱ به گرجستان حمله کرد، دولت گرجستان به‌همراه میراث ملی این کشور به فرانسه منتقل شدند. این باستان‌شناس، این میراث ارزشمند را همراهی کرد و از آن‌ها نگهداری کرد تا بین موزه‌های سراسر دنیا تقسیم نشود. با وجود اینکه او به‌سختی و در شرایط دشواری در فرانسه زندگی می‌کرد، همه ی تلاش خود را به کار برد تا این میراث حفظ شود. در سال ۱۹۴۵ و پایان جنگ، این میراث به کشور برگردانده شد.
موزه اشغال شوروی بخشی از موزه ملی گرجستان است. در این موزه اسناد و آثار هفت دهه اشغال گرجستان توسط شوروی یعنی از سال ۱۹۲۱ تا ۱۹۹۱ نگهداری می‌شود. این اشغال، بخش مهمی از تاریخ گرجستان است. در این موزه، اشیا، عکس‌ها و اسنادی نگهداری می‌شود که داستان اهالی گرجستان در سال‌های اشغال را بازگو می‌کند. موزه‌های مشابهی با موضوع مشابه در سایر کشورهایی که زمانی تحت سلطه شوروی بودند وجود دارد. به‌عنوان مثال در سال ۲۰۰۷، رئیس‌جمهوری اوکراین از این موزه دیدن کرد و پیشنهاد داد که موزه مشابهی در اوکراین افتتاح شود.
کلیسای کاشوتی یکی دیگر از کلیساهای ارتدکس تفلیس است. این کلیسا بین سال‌های ۱۹۰۴ تا ۱۹۱۰ در مکان یک کلیسای ویران شده، ساخته شده است. نقاشی‌های دیواری این کلیسا اثر نقاش معروف گرجستانی، Lado Gudiashvili، است که در سال ۱۹۴۷ انجام شده است.
از ویژگی آثار او می‌توان به چشمان بادامی و متمایز افراد در نقاشی‌هایش اشاره کرد که به‌نوعی امضا و سبک ویژه برای این نقاش در نظر گرفته می‌شود. این نمونه را می‌توان در نقاشی حضرت مریم و حضرت عیسی مشاهده کرد. این نقاشی با سایر نقاشی‌هایی که از حضرت عیسی در آغوش مادرش در سایر کلیساهای دنیا دیده‌اید، متفاوت است. این نقاشی‌ها، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های این کلیسا برای گردشگران هستند.
یکی از ساختمان‌های دیدنی و نمادین تفلیس، تئاتر اپرای ملی گرجستان است. این خانه اپرا اخیرا بعد از یک دوره طولانی مرمت و بازسازی، بازگشایی شده است. این مرمت به‌منظور پاکسازی آثار اشغال شوروی و جنگ داخلی گرجستان انجام گرفته است. حتی اگر نتوانستید برای تماشای یکی از اجراهای هنری وارد این ساختمان شوید، دیدن معماری زیبای آن هم خالی از لطف نیست. ضمنان در اطراف این بنا هم تندیس‌های دیدنی متعددی ساخته شده است.
کشوری که بین آسیا و اروپا قرار گرفته است. روی میز غذای اهالی این کشور هم به‌خوبی می‌توان رد پای تاریخ پرفراز و نشیب این کشور را جست و جو کرد. غذاهای این کشور علاوه بر اینکه بسیار متنوع هستند و از کشورهای اطراف هم تاثیر پذیرفته‌اند، با ذائقه ما ایرانی هم هماهنگ هستند.
اهالی این کشور سعی می‌کنند تا جایی که ممکن است از مواد غذایی تازه در تهیه غذاها استفاده کنند. همین نکته باعث می‌شود که غذاهای این کشور عطر و طعم دیگری داشته باشند. در ادامه با چند غذای سنتی این کشور آشنا می‌شویم که در سفر به تفلیس باید آن‌ها را امتحان کنید.
این غذای لذیذ گرجستان، نانی به‌شکل قایق است که با پنیر پر می‌شود. برای پر کردن این نان و تهیه این غذا از پنیری به نام Sulguni استفاده می‌کنند و مواد دیگری مانند تخم مرغ هم به آن اضافه می‌کنند. این غذا، غذای ملی گرجستان و بر اساس نتایج به دست آمده از یک نظرسنجی در سال ۲۰۰۹، ۸۸ درصد اهالی گرجستان، این غذا را به پیتزا ترجیح می‌دهند. مردان و افراد سال‌خورده بیشتر به این غذا علاقه دارند. البته این غذا انواع مختلفی دارد و در نواحی مختلف این کشور، با دستورهای متفاوتی تهیه می‌شود.
یکی از جالب‌ترین شیرینی‌های گرجی که در سفر به تفلیس حتما توجه شما را جلب می‌کند همین چورچخلا است. در بسیاری از فروشگاه‌ها خواهید دید که این شیرینی را جلوی مغازه آویزان کرده‌اند و می‌فروشند. بسیاری از گردشگران آن را با سوسیس اشتباه می‌گیرند. درست کردن این شیرینی به مهارت و صبر زیادی نیاز دارد. برای تهیه آن، انواع مغزها را نخ می‌کنند و آن‌ها را در عصاره‌ای از انگور فرو می‌برند سپس در جایی آویزان می‌کنند تا خشک شود. چندین بار این کار را انجام می‌دهند تا جایی که مغرها که بیشتر از گردو استفاده می‌کنند کاملا به این عصاره آغشته شوند. شبیه این شیرینی را در بسیاری از شهرهای ایران هم می‌توانید پیدا کنید.
این غذا را می‌توان سوپ دامپلینگ (خمیری که با مواد مختلف پر می‌شود) نامید. در نواحی مختلف قفقاز انواع متفاوتی از این غذا تهیه می‌شود و هر منطقه‌ای فیلینگ متفاوتی برای دامپلینگ‌ها در نظر می‌گیرد. معمولا برای پر کردن آن‌ها از انواع گوشت، پیاز، فلفل، زیره و انواع سبزیجات معطر استفاده می‌کنند. گاهی این دامپلینگ‌ها را با قارچ، پنیر یا سیب‌زمینی پر می‌کنند.
این غذای گرجستانی شبیه به راتاتویی اروپا یا میرزا قاسمی ایران است. این غذا با بادمجان کبابی، پوره گوجه‌فرنگی، سیر و فلفل تهیه می‌شود. این غذا را در گرجستان معمولا در فصل تابستان می‌خورند. گاهی به این غذا سیب زمینی و فلفل دلمه‌ای هم اضافه می‌کنند. این غذا در کشورهای اطراف گرجستان هم با اسامی مختلف و با دستورهای متفاوت ولی با مواد یکسان تهیه می‌شود.
لوبیو یکی از غذاهای سنتی گرجستان است که با انواع لوبیا تهیه می‌شود و آن را هم به‌شکل سرد و هم داغ سرو می‌کنند. در تهیه آن علاوه بر لوبیا از گشنیز، گردو، سیر و پیاز هم استفاده می‌کنند. انواع داغ این غذا ممکن است گوشت هم داشته باشد.
این غذا در بسیاری از کشورهای دنیا تهیه می‌شود و در گرجستان به آن متسوادی می‌گویند. برای تهیه این غذا انواع گوشت را به‌همراه چربی و انواع سبزیجات مثل فلفل یکی در میان سیخ می‌کنند و روی منقل کباب می‌کنند. گوشت را قبل از کباب کردن در مواد مختلفی مثل سرکه، میوه‌های ترش و انواع سبزیجات معطر، مارینه می‌کنند. این غذا در اصل از گوشت بره تهیه می‌شود اما امروزه با توجه به ذائقه و سلیقه مردم و اعتقادات مذهبی آن‌ها، برای تهیه این غذا از انواع گوشت استفاده می‌کنند.
در برخی از مناطق این غذا را با نوعی چاشنی به نام Tkemali سرو می‌کنند؛ سسی که با آلوچه تهیه می‌شود و ترش و پرادویه است. برای طعم‌دار کردن این سس از پونه، شوید، گشنیز، نمک و فلفل و سیر استفاده می‌کنند.
لواشک یکی از خوراکی‌های لذیذی است که در بسیاری از کشورهای دنیا با اسامی مختلف وجود دارد و بسیار محبوب است. در گرجستان هم برای تهیه لواشک از پوره میوه‌ها استفاده می‌کنند. این پوره را روی سینی پهن می‌کنند و در آفتاب خشک می‌کنند. انواع مختلفی از لواشک ترش و شیرینی با طعم‌ها و رنگ‌های مختلف را می‌توانید در فروشگاه‌های تفلیس پیدا کنید.
خارچو یک سوپ لذیذ گرجستانی است که با موادی مانند گوشت گاو، برنج، پوره آلو، انواع ادویه‌جات، سیر و گشنیز تازه تهیه می‌شود. برای تهیه این سوپ گاهی از گوشت مرغ هم استفاده می‌کنند. این سوپ لذیذ را معمولا با نوعی نان سنتی به نام Shoti سرو می‌کنند. این نان را با آرد سفید و به‌شکل قایق می‌پزند.
در این کشور از گذشته‌های دور معمولا غذاهای گوشتی را در موقعیت‌های خاص سرو می‌کردند. بنابراین تعجبی ندارد که در گرجستان غذاهای کاملا گیاهی فراوانی در رژیم غذایی مردم وجود دارد. یکی از آن‌ها پخالی نام دارد که در واقع نوعی سالاد سبزیجات است که با انواع سبزیجاتی که در دسترس قرار دارد تهیه می‌شود. برای تهیه آن از موادی مثل هویج، چغندر، اسفناج، سیر و گشنیز، گردو، پایز، لوبیا و کلم استفاده می‌کنند. این سالاد را گاهی با دانه‌های انار سرو و تزیین می‌کنند.
در نزدیکی موزه تاریخ تفلیس یک راه‌پله وجود دارد که به یک نانوایی زیرزمینی منتهی می‌شود. در این نانوایی علاوه بر نان تازه، یک غذای لذیذ گرجستانی به نام لوبیانی هم تهیه می‌شود. برای تهیه این نان، خمیر را با لوبیا پر می‌کنند و در تنور می‌پزند. این نان را می‌توانید به‌عنوان یک وعده غذایی کامل مصرف کنید. برای تهیه این نان بیشتر از لوبیا قرمز استفاده می‌کنند.
 |
 |
 |
 |
 |
تمام حقوق این وبسایت به IR4T محفوظ است 1403
